نشانه های والدین سختگیر بیش از همه برای کودکان مشخص است. سختگیری بیش از حد والدین به کودکان آنها را با مشکلاتی در آینده (مثل نداشتن اعتمادبه‌نفس یا کمال‌گرایی) همراه خواهد کرد. در عین حال اگر نخواهید به بعضی از مقررات پایبند باشید کودکتان هم مسئولیت‌پذیری و اخلاقیات را یاد نمی‌گیرد. به همین خاطر سؤال بسیاری از والدین این است که واقعاً چطور باید با فرزند خود رفتار کنند؟ در ادامه راجع به سختگیریهای بعضی از والدین و نشانه‌های آن صحبت کرده‌ایم. با این حال توصیه می‌کنیم برای اتخاذ سبک تربیتی خود مشاوره کودک بگیرید.
فهرست مطالب
- والدین سختگیر
- والدین چقدر باید برای تربیت صحیح سختگیر باشند؟
- نشانه های والدین سختگیر
- 1- انعطاف‌پذیر نیستید
- 2- فرزندتان شما را با دیگران مقایسه می‌کند
- 3- والدین سختگیر فرزندشان را تنبیه می‌کنید
- 4- بیش‌ازحد قانون دارید
- 5- فرزندتان را (بچه) می‌دانید
- 6- قضاوت دیگران راجع به شما
- والدین سختگیر | پیامدهای سختگیری والدین به کودکان
- کمال‌گرایی در کودکان
- از دست دادن اعتمادبه‌نفس و ایجاد طرح‌واره‌های معیوب
- بیماری‌های روحی
- منفعل شدن
- پنهان کردن احساسات
- انعطاف ناپذیری
- آیا والدین سختگیر می‌توانند تاثیر مثبتی هم داشته باشند؟
- مشاور چه کمکی به والدین سختگیر می‌کند؟
- سخن پایانی
برای دریافت مشاوره در زمینه والدین سخت گیر می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
والدین سختگیر
هر پدر و مادری تمام تلاشش را دارد تا بتواند بهترین ها را برای تربیت هر چه بهتر فرزندش به کار ببرد. اما بیش از هر چیز رفتار و واکنش های والدین تحت تاثیر تجربیات و گذشته آن ها است. پس اگر بینش کافی نسبت به کارکردهای روانی خودشان نداشته باشند، یک سیستم آسیب زا را می‌توانند به نسل بعدی خود انتقال دهند. سبک رفتاری والدین سختگیر در واقع ناشی از باورهای بنیادی آن ها از زندگی است. به عنوان والدین باید در مورد روش مناسب تربیتی آموزش دیده و مطالعه کافی داشته باشید. برای آشنایی با بهترین روش‌های تربیت کودکان کلیک کنید.
والدین چقدر باید برای تربیت صحیح سختگیر باشند؟
سؤال بسیاری از والدین این است که چطور با کودک رفتار کنیم؟ تا هم به اصول و قوانین خانواده پایبند باشیم و هم بیش‌ازحد سختگیری نکرده باشیم. در جواب این سؤال باید گفت هرکدام از ما در محیط خانواده‌مان قوانینی داریم که همه باید به آن احترام بگذارند و بی‌توجهی به آنها از سوی هیچ‌کس پذیرفته نیست. برای مثال هیچ‌کس نباید با کلمات زشت در خانه صحبت کند؛ یا همه باید در نظافت خانه با یکدیگر همکاری داشته باشیم.
به خاطر داشته باشید که این‌ها قوانین خانه شما هستند. اگر این قوانین را زیر پا بگذارید یا حتی گاهی از آنها کوتاه بیایید شاید دیگر نتوانید آنها را به فرزندتان آموزش دهید. پس هرگز نگران اینکه کار شما سختگیری حساب میشود نباشید. برعکس؛ سعی کنید تا جای ممکن روی حسن انجام این نکات دقت داشته باشید.
ویژگی اصلی والدین سختگیر این است که با وجود آن چیز خاصی به کودک یاد نمی‌دهید. یا شاید خواسته‌های شما بیش‌ازحد توانایی‌های فرزندتان باشد. پس همیشه قبل از اینکه خواسته‌ای از او داشته باشید و یا قانونی برای خانواده وضع کنید با خودتان به این سؤال پاسخ دهید که هدف‌تان از این کار چیست؟ آیا با ایجاد این انتظار جدید فرزند شما چیزی یاد می‌گیرد که ندانستن آن قرار است به ضررش تمام بشود؟
نشانه های والدین سختگیر
به نشانه‌های زیر دقت کنید و ببینید که چندتا از این نشانه‌ها را در خود پیدا می‌کنید. هرچقدر تعداد بیشتری از آنها در رفتار شما پیدا بشوند به این معنی است که شما پدر یا مادر سختگیرتری هستید.
1- انعطاف‌پذیر نیستید
یکی از نشانه‌های سختگیری این است که حرف، حرف خودتان است. والدینی که نسبت به فرزندانشان سختگیر نیستند به آنها اجازه صحبت کردن می‌دهند. فرزند شما باید به‌راحتی بتواند راجع به آنچه از قوانین و رفتارتان احساس می‌کند با شما صحبت کند. اما اگر شما به فرزندتان اجازه صحبت کردن از احساساتش را نمی‌دهید یا صحبت‌های او بی‌نتیجه می‌مانند بهتر است در رفتار خود دقت بیشتری داشته باشید.
2- فرزندتان شما را با دیگران مقایسه می‌کند
تابه‌حال این جمله را شنیده‌اید: (مادر مریم به او اجازه میدهد….) یا (مادر محمد هرگز از او نمی‌خواهد…)؟ اگر این جملات را از فرزندتان شنیده‌اید یعنی باید خودتان را یک مادر یا پدر سختگیر بدانید. وقتی فرزندتان قوانین داخل خانه را با خانه دوستانش مقایسه می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که شرایط هر دو خانواده یکسان نیست، دو حالت وجود دارد؛ یا شما والدین سختگیری هستید و یا والدین دوست فرزندتان بیش‌ازحد سهل گیر هستند. در این شرایط با خودتان فکر کنید و ببینید آیا این شما هستید که به فرزندتان سخت می‌گیرید؟ برای آشنایی با سایر سبک های فرزندپروری کلیک کنید.
3- والدین سختگیر فرزندشان را تنبیه می‌کنید
تنبیه یک پایه اصلی در تربیت والدین سختگیر است. در مقابل آنها توجه چندانی به تشویق ندارند. در حقیقت انجام دادن درست کارها وظیفه فرزند شما است. و تنها زمانی که کارهایش را به‌درستی انجام نمی‌دهد باید مورد تنبیه قرار بگیرد. البته منظورمان از تنبیه همیشه هم تنبیه‌های جدی یا بدنی نیستند. تنبیه‌های کلامی، تحقیر کردن یا حتی مقایسه می‌توانند به همین اندازه مخرب باشند. در صورتی که از تنبیه بدنی استفاده می‌کنید حتما مقاله پیامدهای تنبیه بدنی کودکان را بخوانید.
4- بیش‌ازحد قانون دارید
زندگی در محیط خانه شما چند قانون دارد؟ اگر از آن دسته والدینی هستید که همه‌چیز در زندگی‌تان هزاران قانون و اما و اگر پیدا می‌کند متأسفانه باید بگوییم که شما یکی از والدین سختگیر هستید. به خاطر داشته باشید قرار نیست فرزندتان همه‌چیز زندگی را از بین قوانین شما یاد بگیرد. بلکه خیلی اوقات آنها باید آزمون‌وخطا کنند؛ حتی در بسیاری از مسائل شکست بخورند تا بتوانند راه و رسم زندگی کردن را یاد بگیرند.
5- فرزندتان را (بچه) می‌دانید
گاهی اوقات قوانین و سختگیریهای بیش‌ازحد به این خاطر هستند که شما احساس می‌کنید فرزندتان به‌تنهایی از پس زندگی برنمی‌آید. درواقع توانایی‌های آنها را کمتر از حدی که هست برآورد می‌کنید؛ و همین باعث میشود که احساس کنید باید با سختگیریهایتان از آنها مراقبت کنید.
6- قضاوت دیگران راجع به شما
یک راه دیگر برای اینکه بفهمید آیا پدر یا مادر سختگیری هستید این است که به قضاوت دیگران راجع به خودتان دقت کنید. اگر بسیاری از اطرافیان معتقدند که شما در تربیت فرزندتان سختگیری می‌کنید شاید بهتر باشد شما هم به این نکته با دقت بیشتری نگاه کنید.
والدین سختگیر | پیامدهای سختگیری والدین به کودکان
بسیاری از والدینی که با فرزندشان سخت‌گیرانه رفتار می‌کنند به دنبال تربیت صحیح او هستند. اما واقعیت این است که این کار شما از فرزندتان یک کودک نمونه نمی‌سازد. بلکه شما مشکلات بسیاری را در شخصیت او ایجاد می‌کنید که شاید هرگز نتواند آنها را اصلاح کند. ازجمله پیامدهای سختگیری با کودک می‌توان به این موارد اشاره کرد:
کمال‌گرایی در کودکان
معیارهای سخت‌گیرانه یا صددرصدی شما قبل از هر چیز از فرزندتان انسانی کمال‌گرا می‌سازد. در حقیقت سختگیریهای شما به فرزندتان این پیام را منتقل می‌کند که “تنها بهترین است که ارزش دارد”. به همین خاطر آنها سعی می‌کنند برای بهترین بودن تلاش کنند و این میتواند شروعی برای کمال‌گرایی باشد. با توجه به اثرات منفی که کمال‌گرایی در سلامت روان و همین‌طور ارتباطات آینده فرزندتان دارد بهتر است به این موضوع به حد کافی دقت داشته باشید.
از دست دادن اعتمادبه‌نفس و ایجاد طرح‌واره‌های معیوب
دومین پیام معیارهای سخت‌گیرانه شما برای فرزندتان این است که “او به‌اندازه کافی خوب نیست!” درواقع شما با سختگیریهایتان تا حد زیادی تلاش‌های کودک را نادیده می‌گیرید و به او یاد می‌دهید برای جلب رضایت شما باید بیش از این‌ها تلاش کند. این کارتان علاوه بر اینکه باعث میشود کودک اعتمادبه‌نفس خود را برای انجام همه کارها از دست بدهد باعث میشود طرح‌واره‌ها یا باورهای غلطی در ذهن او شکل بگیرند.
برای مثال ممکن است او باور کند برای به دست آوردن پذیرش دیگران همیشه باید بیش‌ازحد تلاش کند. این الگویی است که فرزندتان در آینده هم در روابط خود آن را رعایت می‌کند و احتمالاً همه عمر در حال تلاش برای به دست آوردن تأیید دیگران خواهد بود.
بیماری‌های روحی
سختگیری والدین یکی از اشتباهات قطعی در تربیت فرزند است. این کار باعث میشود فرزندتان در معرض بیماری‌های روحی قرار بگیرد. موردتوجه قرار گرفتن و دیدن تلاش‌ها یکی از نیازهای اساسی در کودکان است. اگر شما به این نیاز فرزندتان بی‌توجه باشید احساس شایسته نبودن و بی‌ارزشی را در او زنده می‌کنید.
وقتی کودکتان برخلاف همسالان احساس می‌کند که توانمند نیست افسردگی یکی از اولین مشکلاتی است که او را درگیر خود می‌کند. به‌علاوه ممکن است آنها دچار ترس و اضطراب از قضاوت دیگران شوند. در این شرایط آنها از اینکه با همسالان‌شان ارتباط برقرار کنند و یا در کلاس به سؤالات معلم جواب بدهند می‌ترسند. درواقع فرزند شما باور کرده که نمی‌تواند کاری انجام بدهد و این باعث میشود هر وقت مجبور باشد کاری را به‌تنهایی انجام دهد دچار ترس شود.
منفعل شدن
از آنجایی که والدین سخت گیر همواره زندگی فرزندان شان را کنترل می‌کنند؛ کودکان نیز بعد از مدتی به طور کلی همه چیز را به آنها سپرده و دیگر هیچ تصمیمی در هیچ زمینه ای نمی‌گیرند. در واقع حتی بعد از اینکه از چنین والدینی هم مستقل شدند؛ بازهم نمی‌توانند کنترل را به دست بگیرند.
پنهان کردن احساسات
فرزندان والدین سخت گیر خودکنترلی بالایی روی احساسات شان دارند. در واقع آنان به خوبی می‌آموزند که احساسات خود را پنهان کرده و بروز ندهند. چرا که آنان تصور می‌کنند که احساسات اصلا ارزشی نداشته و بروز آنها قابل قبول نیست.
انعطاف ناپذیری
والدین سخت گیز باعث می‌شوند تا فرزندشان دنیا را سیاه و سفید ببینند. و همین موضوع منجر به انعطاف ناپذیری ذهن و عدم پذیرش میشود. چنین افرادی نمی‌توانند تفاوت ها را درک کنند.
آیا والدین سختگیر می‌توانند تاثیر مثبتی هم داشته باشند؟
در مواردی شاهد این موضوع هستیم که فرزندان والدین سخت گیر به موفقیت های زیادی در زندگی خود می‌رسند. اما خوب سلامت روانی آنها در وضعیت خوبی قرار نخواهد داشت. تنها مزایایی که ممکن است در اثر سخت گیری والدین ایجاد شود؛ شامل موارد زیر هستند.
📌بالا رفتن عملکرد تحصیلی فرزندان
📌خویشتنداری بیشتر
📌موفقیت و بیشتر شدن اعتماد به نفس
مشاور چه کمکی به والدین سختگیر می‌کند؟
همانطور که می‌بینید سختگیری در تربیت کودک میتواند مشکلات بسیاری را در شخصیت و زندگی آنها به دنبال داشته باشد. به همین خاطر این شما هستید که باید دست از سختگیریهایتان بردارید. بسیاری از والدین هستند که وقتی از آنها می‌خواهیم سختگیری‌هایشان را کنار بگذارند نمی‌توانند این کار را بکنند.
بعضی از آنها نگران هستند که شاید فرزندشان آنطور که باید درست تربیت نشود. بسیاری دیگر هم نمی‌توانند حدومرز بین سختگیری و پایبند بودن به قوانین را رعایت کنند. همه این شرایط میتواند برای فرزند شما آسیب‌رسان باشد. به همین خاطر است که در چنین شرایطی توصیه می‌کنیم از یک مشاور کودک کمک بگیرید. مشاورین با بررسی ویژگی‌های شخصیتی شما و همین‌طور تخصصی که درزمینهٔ تربیت کودک دارند می‌توانند بهترین راهکار را در این زمینه به شما معرفی کنند.
سخن پایانی
والدین سختگیر می‌توانند زندگی را برای فرزندان شان جهنم کنند. از طرفی کمتر کسی از این شرایط میتواند جان سالم به در ببرد و این چرخه در نسل بعدی ادامه خواهد یافت. از این رو بهتر است به عنوان والد، رفتارهای کنترلگرانه خود را کاهش داده و به عنوان فرزند نیز از خودتان در برابر این رفتارها مراقبت کنید. در این مورد حتما از یک روانشناس نیز کمک بگیرید.
برای دریافت مشاوره در زمینه والدین سخت گیر می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
سؤالات متدوال
سختگیری با کودکان چه اشکالی دارد؟
ابتلا به بیماری‌های روحی در کودک، تقویت کمال‌گرایی و همین‌طور از دست دادن اعتمادبه‌نفس از نشانه‌های سختگیری هستند.
منبع: والدین سختگیر