اختلال خواندن در کودکان با عنوان دیسلکسیا نیز شناخته می‌شود. کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، در یادگیری خواندن و نوشتن با مشکل مواجه می‌باشند. در واقع این اختلال باعث می‌شود که درک یک مطلب، زمانی که توسط کودک روخوانی و یا نوشته می‌شود، سخت باشد. لازم است در نظر داشته باشید کودکان مبتلا به اختلال خواندن از نظر هوشی جزو نفرات متوسط به بالا هستند و بهتر است با سایر کودکان آموزش ببیند. در ادامه نشانه‌های اختلال خواندن در کودکان و همینطور راههای درمان آن ارائه کرده‌ایم. در صورت وجود چنین مساله‌ای حتما مشاوره کودک دریافت نمایید.
فهرست مطالب
- اختلال خواندن در کودکان چیست؟
- انواع اختلال خواندن در کودکان
- نشانه‌های اختلال خواندن در کودکان
- اختلال خواندن در سنین مختلف
- علل اختلال خواندن در کودکان
- دیسلکسیا در بزرگسالی
- تشخیص اختلال خواندن در کودکان یا دیسلکسیا
- درمان اختلال خواندن
- اقدامات موثر والدین
- پیامدهای ناشی از ابتلا به دیسلکسیا
- پیشگیری از ابتلا به اختلال خواندن در کودکان
- سخن پایانی در مورد اختلال خواندن در کودکان
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال خواندن در کودکان میتوانید در هر ساعت از روز برای مشاوره کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
اختلال خواندن در کودکان چیست؟
همانطور که اشاره کردیم اختلال خواندن با نام دیسلکسیا نیز شناخته می شود. این اختلال روند یادگیری در کودکان را با مشکل مواجه می‌کند.
کودکانی که به اختلال خواندن مبتلا هستند، در شناسایی صداهای گفتاری و همینطور درک معنی حروف و کلمات با مشکل مواجه‌اند. علت این امر این است که اختلال خواندن با تاثیری که بر روی قسمت‌هایی از مغز می‌گذارد، بخش پردازش زبان را دچار اختلال می‌کند.
وجود اختلال خواندن در کودکان همواره نگران کننده نیست چراکه اگر این کودکان به خوبی آموزش داده شوند، می‌توانند به راحتی در مدرسه همانند همسالان خود تحصیل کنند. برای آشنایی بیشتر با سایر اختلالات یادگیری کلیک کنید.
انواع اختلال خواندن در کودکان
اختلال‌خواندن در کودکان از نظر افراد مختلف در دسته بندی‌های متفاوتی قرار گرفته است. در یک دسته بندی کلی اختلال‌خواندن در کودکان دارای دو نوع زیر می‌باشد:
- نوع اول: در این نوع کودکان قادر به رمزگشایی کلمات نیستند.
- نوع دوم: در این نوع کودک در رمز گشایی کلمات مشکلی ندارد اما نمی‌تواند به سرعت متوجه شود که معنی و مفهوم یک کلمه چه بوده است.
لازم است توجه داشته باشید که اختلال‌خواندن در هر کودکی ممکن است در درجه‌های مختلفی نیز دیده شود. میزان اختلال خواندن از هر کودکی به کودک دیگر متفاوت است و از خفیف و یا شدید طبقه بندی می‌شود.
در موارد خفیف اختلال درخواندن، کودکان فقط در خواندن مشکل دارند اما در موارد شدیدتر کودک در نوشتن، یادگیری ریاضیات و زبان نیز با مشکل مواجه است.
نشانه‌های اختلال خواندن در کودکان
کودکانی که دارای اختلال‌خواندن هستند، وقتی یک متن را خودشان می‌خوانند، نمی‌توانند به سوالاتی که از آن متن پرسیده می‌شود، پاسخ دهند. در حالی که اگر شخص دیگری همان متن را برای‌شان بخواند متوجه می‌شوند. برای آشنایی بیشتر با اختلال یادگیری ریاضی کلیک نمایید.
در واقع اختلال درخواندن علاوه بر اینکه در فهم کلمات در زمان خواندن مشکل ایجاد می‌کند، می‌تواند در موارد دیگری نیز شامل یادگیری نوشتن، املا، ریاضی و درک مطالب نیز اختلال ایجاد کند. از نشانه‌های اختلال‌یادگیری در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناتوانی در تشخیص و یا تولید کلمه‌های هم وزن
- هجی کردن
- عدم توانایی در شناسایی و یافتن حروف الفبا
- ناتوانی در یادگیری صدای حروف
- اشتباه گرفتن حروف با یکدیگر
اختلال خواندن در سنین مختلف
اختلال‌خواندن در هر سنی ممکن است دارای نشانه‌های متفاوتی باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
- پیش دبستانی : کودکانی که در سنین پیش دبستانی به اختلال‌خواندن مبتلا هستند، ممکن است زمانی که قصد دارند کلمه‌ای را تلفظ کنند آن را به صورت برعکس بخوانند.
- مدرسه : اختلال‌خواندن در سنین مدرسه باعث می‌شود که کودک در امر خواندن نسبت به همسالان خود کندتر پیش برود. همینطور این دسته از دانش آموزان زمانی که در حال خواندن یک مطلب هستند، ممکن است آن را به خوبی درک نکنند.
- دوران بلوغ: در این سنین، اختلال‌خواندن سبب می‌شود که نوجوان از خواندن یک مطلب بپرهیزد. همینطور اغلب افراد که مبتلا به اختلال‌خواندن هستند، در یادگیری زبان‌های خارجی نیز مشکل دارند.
علل اختلال خواندن در کودکان
اختلال‌خواندن در کودکان به این دلیل است که قسمتی از مغز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین علل که برای اختلال‌خواندن شناسایی شده، ژنتیک می‌باشد. بیشتر کودکانی که مبتلا به اختلال‌خواندن هستند، در میان اعضای خانواده خود نیز فردی مبتلا به این اختلال را دارند.
علت بروز اختلال‌خواندن وجود مشکل در برخی کروموزوم‌های فرد و همینطور نقص‌های عملکردی در مناطق فوقانی و پیشانی می‌باشد. البته کمتر بودن تعداد سلول‌های عصبی و یا نورون‌ها نیز تا حد زیادی بر روی به وجود آمدن اختلال خوانایی در کودکان تاثیرگذار است.
از دیگر علت‌های به وجود آمدن اختلال‌خواندن در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نقص در عملکرد زبانی، مهارت‌های شنیداری، تجسم و…
- عقب افتادگی عمومی
- نقص در زمینه استفاده از مهارت‌های گفتاری
- مشکلات جسمی در زمینه بینایی و شنیداری
- اختلالات عاطفی و سازگاری
- تغییرات ناگهانی در محیط مدرسه
- مشکلات در محیط زندگی و خانه
- نبود امکانات کمک آموزشی مناسب
- و …
دیسلکسیا در بزرگسالی
فراموش نکنید دیسکلسیا یا اختلال در خواندن، می‌تواند در دوران بزرگسالی نیز بروز کند. اما بازهم ریشه در کودکی داشته و یا به دلیل درمان نیمه کاره در دوران کودکی است که بروز می‌کند. اما آسیب های مغزی در دوران بزرگسالی نیز می‌تواند منجر به این بیماری گردد. نشانه های ناشی از این بیماری در دوران بزرگسالی شامل موارد زیر است.
- اختلال در خواندن با صدای بلند
- نوشتن و خواندن به صورت آهسته و با زحمت زیاد
- مشکلات املایی متعدد
- اجتناب از فعالیت هایی که نیاز به خواندن دارد
- تلفظ نادرست اسامی و کلمات
- فرد در خلاصه کردن داستان ها هم مشکل دارد
- در حل مسائل ریاضی به مشکل می‌خورد
- در یادگیری زبان های خارجی نیز به مشکل می‌خورد
- زمان غیرعادی برای کارهای که نیاز به خواندن و نوشتن دارد؛ صرف می‌کند
تشخیص اختلال خواندن در کودکان یا دیسلکسیا
در بیشتر موارد تشخیص ابتلا به اختلال خواندن در کودکان دشوار است. مخصوصا در مواردی که کودک هنوز به سن مدرسه نرسیده است. از طرفی برای تشخیص این اختلال هیچ راهی مثل آزمایش خون و یا غربالگری آزمایشگاهی وجود ندارد. به همین دلیل والدین باید فرزند خود را در ابتدا پیش روانشناس برده و سپس برای رسیدن به تشخیص دقیق تر از متخصص اطفال و کاردرمانگر نیز کمک بگیرند. در این فرایند معمولا از تست های بینایی، شنوایی و مغزی نیز استفاده می‌شود.
درمان اختلال خواندن
در بسیاری از موارد وجود اختلال خواندن در کودکان، نگران کننده نیست و می‌توان با بهره‌گیری از تکنیک‌های ویژه آموزش به این کودکان به مرور این اختلال را کمرنگ کرد. برای اطلاع از راه های درمان اختلالات یادگیری کلیک نمایید.
در واقع برای آموزش یادگیری به کودکان مبتلا به اختلال خواندن، والدین و معلمان باید ضمن استفاده از تکنیک‌های شنوایی، بینایی و لامسه از برنامه‌های آموزشی متناسب این افراد نیز کمک بگیرند. بهتر است برای دریافت برنامه آموزشی متناسب با فرزندتان با یک روانشناس کودک صحبت کنید.
از جمله مواردی که برای درمان اختلال خواندن در کودکان استفاده می‌شود عبارتند از:
- بیان رسا کلمات برای کودک، توسط معلم و یا اولیا
- کتب صوتی
- استفاده بیشتر از تمرین‌ها و جداول تصویری
- نوشتن درشت حروف‌ها
- استفاده از نشانگر کلمات و یا خط کشیدن زیر آنها برای گم نکردن کلمات
- امکانات آموزشی متناسب با شرایط کودک مثلا استفاده از تخته مغناطیسی برای تقویت حس لامسه
- تشریح راحت‌تر مفاهیم درسی
- تکنیک آموزش خواندن از راست به چپ
- قرار دادن انگشت زیر کلمه و خواندن حرف به حرف آن
- و …
اقدامات موثر والدین
کودکی که مبتلا به اختلال خواندن است پس از مدتی متوجه شرایط خود خواهد شد و اگر حمایت‌های عاطفی والدین را دریافت نکند، اعتماد به نفس خود را نیز از دست بدهد. پدر و مادر تا می‌توانند باید کودک را مورد حمایت عاطفی قرار دهند تا او بتواند توانایی خواندن را بدست آورد.
از جمله اقدامات موثری که والدین می‌توانند در جهت درمان اختلال خواندن در کودک خود انجام دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگر متوجه وجود اختلالی در سنین ابتدایی کودک خود شدید و یا معلم کودک شما را از این موضوع باخبر کرد، بهتر است هر چه زودتر نسبت به درمان آن اقدام کنید. بهتر است به یک روانشناس کودک مراجعه نمایید.
- با کودک خود صحبت کند و برای تقویت اعتماد به نفس او حتما به او بگویید که وجود اختلال در خواندن به هوش افراد ارتباطی ندارد.
- سعی کنید کتاب‌های مختلف را با صدای بلند برای فرزندتان بخوانید. حتی چندین بار خواندن کتاب‌های تکراری به او کمک می‌کند.
- سعی نکنید این موضوع را به یک موضوع چالش برانگیز در زندگی‌تان تبدیل کنید و فقط کافی است موفقیت فرزندتان را در دیگر موارد زندگی پررنگ کنید.
پیامدهای ناشی از ابتلا به دیسلکسیا
در صورتی که اختلال خواندن در کودکان به درستی درمان نشده و یا فرایند درمانی متوقف گردد؛ این قطعا در آینده دچار مشکلات مختلفی خواهد شد. چنین کودکانی به طور کلی یادگیری شان مختل شده و نمی‌توانند با همسالان خود پیش بروند. از طرفی این موضوع به شدت عزت نفس آنها را تحت تاثیر قرار داده و باعث می‌شود تا مشکلاتی مانند افسردگی، پرخاشگری، انزوا و… را تجربه نمایند.
چنین کودکانی در دوران بزرگسالی نیز نمی‌توانند به موفقیت شغلی یا تحصیلی دست یابند.
پیشگیری از ابتلا به اختلال خواندن در کودکان
به طور کلی ابتلا به اختلال خواندن در کودکان قابل پیشگیری نیست. اما با استفاده از راهبردهایی می‌توان این موضوع را در افراد کنترل کرده و مانع از شدت گرفتن آن شد. برخی از این اقدامات را در این قسمت ذکر کرده ایم.
🔷در صورت بروز هرگونه نشانه ای از این بیماری، حتما با یک متخصص مشورت نمایید.
🔷برای مدرسه فرزندتان برای داشتن یک برنامه آموزشی مشخص، همکاری کنید.
🔷به سلامت روانی فرزندتان در این دوران اهمیت دهید.
🔷مراقبت های دوران بارداری نیز از بروز دیسلکسیای ثانویه پیشگیری خواهد کرد.
سخن پایانی در مورد اختلال خواندن در کودکان
در نظر داشته باشید تشخیص اختلال خواندن در کودکان همیشه کار آسانی نیست. چراکه ممکن است کودک به مشکلات دیگری نیز مبتلا باشد که تشخیص آنها فقط توسط یک متخصص امکان پذیر می‌باشد. اگر تشخیص اختلال درخواندن به موقع و به درستی در کودک انجام شود، می‌توان با استفاده از درمان‌های روانشناختی و برخی تکنیک‌ها آن را درمان کرد. گاه ممکن است اختلال در خواندن کودک ناشی از دیگر مشکلات شامل اختلال بیش فعالی، سرعت پایین در پردازش اطلاعات، مشکلات شنوایی، مشکلات بینوایی و … باشد که در این موارد نیاز به تجویز دارو از سوی متخصص خواهد بود.
برای دریافت مشاوره در زمینه اختلال خواندن در کودکان میتوانید در هر ساعت از روز برای مشاوره کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.
منبع: اختلال خواندن در کودکان چیست؟ تمرین و درمان برای اختلال خواندن
- ۰۳/۱۱/۱۵