سالمند آزاری چیست؟

سالمند آزاری و بدرفتاری با سالمندان یکی از مشکلاتی است که متأسفانه برای بعضی از آنها پیش می‌آید. به‌طورکلی بدرفتاری به هرگونه برخوردی با سالمند گفته می‌شود که باعث آسیب روحی یا جسمی به او می‌شود. باتوجه‌به مشکلات و پیامدهایی که این مسئله به همراه خواهد داشت آگاهی از رفتارهایی که سالمند آزاری محسوب می‌شوند و همین‌طور راه‌های پیشگیری از آنها می‌تواند کمک بسیار خوبی برای کسانی باشد که به هر شکلی با سالمندان در ارتباط هستند. به همین خاطر ما در این مطلب راجع به سالمند آزاری و ابعاد مختلف آن صحبت خواهیم کرد. این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که در هر زمانی می‌توانید با کمک‌گرفتن از مشاورین متخصص اطلاعات و آگاهی خود را از این موضوع بالاتر ببرید. برای دریافت خدمات مشاوره خانواده کلیک کنید.

فهرست مطالب

 

• سالمند آزاری چیست؟
• چه فردی سالمند آزاری می‌کند؟
• انواع سالمند آزاری
  • سالمند آزاری جسمی
  • سالمند آزاری روانی | غفلت و بی‌توجهی نسبت به سالمندان
  • سالمند آزاری مالی
  • سالمند آزاری جنسی
  • تنها گذاشتن سالمند | بدرفتاری با سالمندان
• نشانه‌های بدرفتاری با سالمندان
• دلایل سالمند آزاری
  • ویژگی‌های فردی  
  • مراقبین نامناسب دلیل سالمند آزاری
  • شرایط اجتماعی نامناسب
• پیامدهای ناشی از بدرفتاری با سالمندان
• عواملی خطرساز سالمند آزاری
• پیشگیری از سالمند آزاری
  • اطلاعات خود را بالاتر ببرید
  • با سالمند صحبت کنید
  • رفتار مراقبین را زیر نظر داشته باشید
  • صبور باشید
  • به استقلال سالمندان توجه کنید | سالمند آزاری
  • چه زمانی از یک مشاور کمک بگیریم
  • سخن پایانی

برای دریافت مشاوره در زمینه بر رفتاری با سالمندان (سالمند آزاری) می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره خانواده تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

 

سالمند آزاری چیست؟

منظور از سالمند آزاری انجام یا انجام ندادن کارهایی است که باعث آسیب جسمی یا روحی به فرد سالمند می‌شود؛ و کیفیت زندگی او را در جنبه‌های مختلف کاهش می‌دهد. بدرفتاری با سالمندان در هر دو جنس اتفاق می‌افتد. اما معمولاً بیشترین قربانیان را سالمندان زن تشکیل می‌دهند. علاوه بر این سالمندانی که در انجام امور  زندگی روزمره خود ناتوانی‌ بیشتری دارند آزار و اذیت بیشتری را نیز تجربه می‌کنند. سالمند آزاری می‌تواند دارای انواع مختلف جسمی، روانی، مالی  و جنسی باشد. برای آشنایی با نحوه صحیح رفتار با سالمندان کلیک کنید.

چه فردی سالمند آزاری می‌کند؟

هر فردی می‌تواند یک سالمند آزار باشد. حتی فرزندان سالمندان نیز بعد از مدتی که از آنها نگهداری می‌کنند؛ خسته شده و ممکن است رفتارهای غیرعادی از خود بروز دهند. اما قطعا فردی که اینکار را انجام می‌دهد؛ سلامت روانی ندارد. اما به طور کلی باید مراقبین سالمند را زیر نظر داشت و سلامت آنها از هر لحاظ اطمینان حاصل کرد.

انواع سالمند آزاری

 

سالمند آزاری جسمی

همان‌طور که از نام آن مشخص است سالمند آزاری جسمی اشاره به آسیب‌ها و صدمات جسمانی نظیر کتک زدن، سیلی زدن، سوزاندن، قطع دارو یا خدمات بهداشتی و… دارد. این شیوه از بدرفتاری با سالمندان نسبتاً شایع است. و بیشتر آنهایی را درگیر می‌کند که به دلیل بیماری و ناتوانی برای انجام کارها به دیگران وابسته هستند.

سالمند آزاری روانی | غفلت و بی‌توجهی نسبت به سالمندان

یکی از رایج‌ترین روش‌های ابراز خشونت، سالمند آزاری روانی است. سالمند آزاری روانی به‌طورکلی هر رفتاری را شامل می‌شود که باعث ناراحت شدن روحی فرد سالمند بشود. از جمله این رفتارها می‌توان به  تمسخر و تحقیر، توهین کلامی و غیرکلامی، تهدیدکردن، سرزنش کردن و… اشاره کرد. حتی فرستادن  سالمند به خانه سالمندان اگر به شکل تهدید و تنبیه باشد یک آزار روانی محسوب می‌شود. دور نگه‌داشتن فرد سالمند از دوستان و نزدیکانش هم یک بدرفتاری عاطفی محسوب می‌شود.

سالمند آزاری مالی

یکی از انواع سالمند آزاری که اخیراً رواج پیدا کرده سالمند آزاری مالی است. در این نوع از بدرفتاری یک نفر تمام یا قسمتی از دارایی‌های سالمند را برای خودش برمی‌دارد. در حقیقت در این شرایط یک نفر هست که از پس‌انداز و درآمد فرد سالمند استفاده می‌کند؛ و به او اجازه نمی‌دهد تا درآمدش را صرف کارهایی که می‌خواهد بکند.

سالمند آزاری جنسی

سالمند آزاری جنسی به هر رفتار یا عمل جنسی اشاره دارد که بدون رضایت خود سالمند اتفاق می‌افتد. مجبور کردن سالمند به انجام یا عدم انجام فعالیت جنسی چه با خشونت باشد چه بدون خشونت، سالمند آزاری محسوب می‌شود. این نوع از سالمند آزاری در بین سالمندان زن رواج بیشتری دارد‌.

تنها گذاشتن سالمند | بدرفتاری با سالمندان

تنها رهاکردن سالمندان نیز یکی از انواع بدرفتاری با آنها حساب می‌شود. بی‌توجهی به سالمندان، سر نزدن به آنها و یا فرستادن سالمندان به مراکز نگهداری را می‌توان از نمونه‌های این مسئله دانست.

نشانه‌های بدرفتاری با سالمندان

بدرفتاری با سالمندان یا سالمند آزاری دارای نشانه‌هایی است که به‌سادگی می‌توان با مشاهده یک سالمند متوجه آنها شد. از جمله نشانه‌های بدرفتاری با سالمند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• متوقف کردن فعالیت‌های لذت‌بخش سالمند
• وضعیت ظاهری نامناسب و آشفته
• تحریک‌پذیری بالا
• گوشه‌گیری و انزوا
• وجود آسیب جسمانی بر روی بدن سالمند
• وجود علائمی مانند کبودی، سوختگی و کوفتگی
• در دسترس نداشتن وسایل بهداشتی
• شرایط زندگی خطرناک
• دسترسی نداشتن به اموال یا حساب بانکی بدون آنکه فرد سالمند مشکل مالی داشته باشد
• وضعیت روان‌شناختی نامناسب

پیشنهاد می‌شود مقاله مربوط به نیازها و شرایط دوران سالمندی بخوانید.

دلایل سالمند آزاری

ویژگی‌های فردی  

وجود برخی ویژگی‌های شخصیتی و فردی باعث افزایش احتمال رفتار بد با سالمند می‌شود. از جمله این ویژگی‌های شخصیتی می‌توان به مواردی مانند وابستگی، سلامت جسمانی و روانی ضعیف، وضعیت مالی نامناسب، مشکلات ذهنی، مصرف مواد مخدر و… اشاره کرد.

برای آشنایی با نحوه برخورد با تمارض در سالمندان کلیک کنید.

مراقبین نامناسب دلیل سالمند آزاری

علاوه بر خود سالمند سلامت جسمی و روانی مراقبین او نیز تأثیر بسیاری در بدرفتاری با سالمندان دارد. کسانی که قرار است از یک سالمند مراقبت کنند باید واقعاً به او علاقه داشته باشند؛ صبر و حوصله کافی داشته باشند و همچنین در مقابل رفتارهای تند سالمندان مقاومت کنند. کسانی که درگیر بیماری‌های روانی یا جسمانی باشند؛ اعتیاد به مخدر داشته باشند و یا درگیر مشغله‌های فراوان خودشان باشند احتمالاً سالمند را مورد بی‌توجهی و سایر انواع آسیب‌های روحی و جسمی قرار می‌دهند.

ناآگاهی از نیازهای سالمندان و روش‌های برخورد با آنها نیز یکی دیگر از دلایل آسیب‌دیدن سالمند است. خیلی اوقات ممکن است ما ندانیم که رفتارمان برای سالمند آسیب روحی به همراه دارد. به همین خاطر توصیه می‌شود کسانی که با سالمندان در ارتباط هستند اطلاعات خود را راجع به ویژگی‌های این دوره سنی افزایش دهند. برای این کار می‌توانید از یک مشاور متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

شرایط اجتماعی نامناسب

بعضی عوامل اجتماعی و فرهنگی نیز می‌تواند زمینه‌ساز بدرفتاری با سالمند شود‌. برای مثال در برخی فرهنگ‌ها و جوامع به دلیل حمایت‌های اجتماعی کمتر برای سالمندان، فرد به انزوا و تنهایی کشیده می‌شود. همچنین باورهای نادرستی که در ارتباط با کاهش توانایی‌های شناختی و سالمندی وجود دارد باعث می‌شود تا فرد سالمند بسیاری از موقعیت‌های اجتماعی را از دست بدهد. چنین مسائلی احتمال بدرفتاری با سالمندان را افزایش می‌دهد.

پیامدهای ناشی از بدرفتاری با سالمندان

شاید تصور کنید که وقتی دیگر چیزی از عمر سالمند باقی نمانده و یا او به دلیل بیماری های مختلف، اصلا متوجه چیزی نمی‌شود. در صورتی که بدرفتاری با سالمندان به هر شکلی، می‌تواند بیماری های جسمانی آنان را تشدید کرده و یا منجر به مرگ زودهنگام شان گردد. آنان به این دلیل مبتلا به افسردگی و اضطراب هم می‌شوند.

عواملی خطرساز سالمند آزاری

برخی از عوامل فرد قربانی و افراد سواستفاده گر را در موقعیتی قرار می‌دهند که این اتفاق می‌افتد. برخی از عواملی که در این مورد نقش پررنگ تری دارند؛ شامل موارد زیر می‎باشند.

• وضعیت نامناسب سلامت فرد سالمند
• ابتلا به اختلالات شناختی
• ابتلا فرد سواستفاده گر به انحرافات یا مشکلات فردی
• وابستگی سواستفاده گر به سالمند
• روش زندگی سالمند
• محرک های محیطی
• انزوای اجتماعی سالمندان
• سابقه خشونت و آسیب پذیری در سالمندان

پیشگیری از سالمند آزاری

 

اطلاعات خود را بالاتر ببرید

همان‌طور که گفتیم یکی از مهم‌ترین مسائل برای جلوگیری از آسیب‌دیدن سالمندان این است که شما با ویژگی‌های این دوره سنی و نیازهایی که سالمندان دارند آشنا باشید. هرچقدر اطلاعات شما در یک زمینه بیشتر باشد قدرت کنترل بیشتری روی محیط خواهید داشت. به همین خاطر اولین قدم این است که با مطالعه و مشورت گرفتن از متخصصین اطلاعات خود را بالاتر ببرید.

با سالمند صحبت کنید

محبت و ارتباط برقرار کردن با فرد سالمند یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌توانید از آن استفاده کنید. بهتر است در طول روز ساعتی را هم برای صحبت‌کردن با فرد سالمند اختصاص بدهید. از این طریق شما به دو نتیجه مناسب می‌رسید. نخست اینکه ارتباط عاطفی مناسبی بین شما برقرار می‌شود؛ و همین موضوع می‌تواند از بسیاری از آسیب‌های روحی به سالمند جلوگیری کرده و حتی سلامت روان آنها را بالاتر ببرد. دوم اینکه شما از این طریق می‌توانید متوجه نیازها و خواسته‌های سالمند شده و به آنها توجه کنید.

رفتار مراقبین را زیر نظر داشته باشید

اگر کسی به‌غیراز خودتان قرار است از سالمند نگهداری کند بهتر است رفتار او را زیر نظر داشته باشید. معمولاً آمار سالمند آزاری در میان مراقبین این افراد بالاتر است. پس بهتر است به نشانه‌های بدرفتاری با سالمندان که در بالا گفتیم دقت بیشتری داشته باشید. اگر احساس می‌کنید شرایط روحی و جسمی سالمندتان نسبت به قبل تغییر کرده بهتر است این موضوع را جدی‌تر بگیرید.

صبور باشید

نگهداری از سالمندان کار ساده‌ای نیست. بسیاری از مواقع آنها در مقابل تلاش‌های شما برای کمک‌کردن، بدرفتاری می‌کنند. این در حالیست که شاید شما انتظار داشتید محبت‌هایتان جواب بهتری بگیرد. به همین خاطر است که توصیه می‌کنیم در برخورد با سالمندان صبور باشید؛ و انتظارات خودتان را تعدیل کنید. به‌علاوه سالمندان معمولاً به دلیل ناتوانی‌های جسمی و ذهنی که پیدا می‌کنند کارها را با سرعت کمتری انجام می‌دهند. یا شاید بعضی از مواقع صحبت‌های شما را فراموش کنند. در چنین شرایطی بهتر است هیجانات خود را کنترل کرده و با سالمند با آرامش برخورد کنید.

به استقلال سالمندان توجه کنید | سالمند آزاری

درست است که پدر یا مادر شما توانایی گذشته را ندارد. اما آنها هنوز هم دلشان می‌خواهد مدیر زندگی خودشان باشند. پس یک نکته مهم این است که به استقلال آنها احترام بگذارید. اجازه دهید سالمند خودش راجع به مسائل زندگیش تصمیم بگیرد؛ و شما تنها به‌عنوان یک حامی در کنار او باشید. حتی اگر فرد سالمند به‌تنهایی نمی‌تواند کارهایش را انجام دهد، کارها را درست همان‌طور که خودش دلش می‌خواهد برایش انجام دهید.

چه زمانی از یک مشاور کمک بگیریم

اگر با یک سالمند در ارتباط هستید کمک‌گرفتن از مشاورین می‌تواند راهکار مناسبی باشد. روان‌شناس برخلاف تصور بسیاری از ما، فقط در هنگام بروز مشکلات به کار نمی‌آید. بلکه آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا سلامت روان بالاتری را برای سالمندتان رقم بزنید. در حقیقت می‌توان گفت که بالابردن کیفیت زندگی سالمند یکی از مهم‌ترین اقدامات روان‌شناسان برای این دوره سنی است.

علاوه بر بالابردن کیفیت زندگی، شما می‌توانید برای حل کردن مشکلات نیز از مشاور متخصص کمک بگیرید. بیماری‌های روحی، مشکلات شناختی و ذهنی و بدرفتاری‌های سالمندان همگی از جمله مسائلی است که می‌بایست راهی برای مقابله با آنها پیدا کنید. به همین خاطر توصیه می‌شود در شرایطی که قرار است با یک سالمند ارتباط داشته باشید مشاوره روانی منظم را نیز در برنامه خود قرار دهید.

سخن پایانی

به طور کلی رفتار با سالمندان نیاز به صبر و حوصله زیادی دارد که از عهده افراد برنمی‌آید. شاید حتی در برخی موارد، این نزدیک ترین افراد سالمند باشند که با او بدرفتاری می‌کنند؛ اما خودشان متوجه نیستند. از این رو بهتر است نشانه های بدرفتاری با سالمندان جدی گرفته و این موضوع را پیگیری کنید. همچنین حتما در مورد مراقبت کردن از یک سالمند از روانشناس هم کمک بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه بر رفتاری با سالمندان (سالمند آزاری) می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره خانواده تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

 

 

سؤالات متداول

آیا کمک‌گرفتن از پرستار یا زندگی در خانه سالمندان جزء نمونه‌های بدرفتاری با سالمندان حساب می‌شود؟

این مسائل به‌خودی‌خود بدرفتاری نیستند. اما اگر این کار باعث شود که شما نسبت به فرد سالمند بی‌توجه باشید یا او را رها کنید جزء نمونه‌های بدرفتاری هستند.

 

منبع: سالمند آزاری چیست